Vooral de ontwikkelingen aan de randen van
de steden hebben geleid tot een toename van de files. Dit geldt met
name voor de sterke groei van de werkgelegenheid op kantoren- en
bedrijvenparken aan de stadsranden maar ook voor de bouw van nieuwe
woonwijken aan de buitenkant van de steden. Dit zijn de
belangrijkste bevindingen uit de op 14 november verschenen studie
van het Ruimtelijk Plan
Bureau(RPB) 'Files en de ruimtelijke inrichting van
Nederland', waarin de invloed van de ruimtelijke inrichting op de
vervoersstromen wordt onderzocht.
Dit is in strijd met de bedoelingen van de
overheid, die dacht dat mensen vanaf de plekken aan de stadsrand
juist het openbaar vervoer zouden gaan gebruiken. Om files te
verminderen is het zinvoller om de werkgelegenheid te stimuleren op
atationslocaties in de stad of op de locaties die verder buiten de
stad liggen en om nieuwe huizen zoveel mogelijk binnen de steden te
bouwen.
Overheid wil files tegengaan door te
bundelen
Het ruimtelijk beleid is er al lange tijd
op gericht de files terug te dringen door verstedelijking te
bundelen. Nieuwe woningen moeten zo dicht mogelijk bij de bestaande
bouw worden gerealiseerd. De werkgelegenheid op de snelweglocaties
moet worden beperkt, ten gunste van de centraal-stationslocaties en
de stadsrandlocaties met een afrit van de snelweg en redelijk goed
openbaar vervoer.
Werklocaties in de stad én ver
buiten de stad beperken drukte op wegen
Anders dan met het beleid was beoogd, is
in de periode 1996-2004 de ontwikkeling van de werkgelegenheid op
de centraal-stationslocaties echter beduidend achtergebleven,
terwijl die op de stadsrandlocaties en de snelweglocaties sterk is
gegroeid. Deze ontwikkeling heeft de toename van de files in de
hand gewerkt. Op stadsrandlocaties is het autogebruik hoog en wordt
bovendien veel gebruik gemaakt van al erg drukke wegen. Om de
snelweglocaties te bereiken wordt de auto nog meer gebruikt, maar
naarmate de locaties verder liggen van de stad, is de kans op files
kleiner.
De auteurs komen dan ook tot de conclusie
dat het beter is de werkgelegenheid te stimuleren op de echte
stationslocaties of op de locaties die verder buiten de stad
liggen. De stadsrandlocaties - hoe aantrekkelijk ze, vanwege hun
centrale ligging en
goede autobereikbaarheid, ook zijn voor
bedrijven - zijn vanuit een evenwichtige belasting van het
infrastructuurnetwerk niet gelukkig gekozen.
Concentreren van woonlocaties binnen de
stad beperkt woon-werkverkeer
Ook het bouwen van woonwijken binnen de
stad kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan het verminderen van
de files. Bewoners van nieuwbouwlocaties binnen de stad maken
duidelijk minder gebruik van de auto, ook in de spits, en ook over
drukke wegen. Bewoners van nieuwbouwlocaties aan de stadsrand
scoren beduidend minder gunstig, vooral omdat zij in de spits
relatief veel gebruik maken van de auto. Naarmate mensen verder van
de stadscentra wonen, maken ze meer gebruik van de auto en moeten
ze voor het werk ook meer gebruik maken van drukke wegen naar de
steden. Nieuwbouwlocaties aan de randen van de steden en vooral
nieuwbouwlocaties die verder weg liggen van de steden leiden dus
tot meer files.
Met name woon-werkverkeer leidt tot files
in de Randstad
De kans op files is vooral groot op wegen
in de Randstad. Daar wordt 18 procent van alle autokilometers in de
spits verreden over drukke wegen; ongeveer 5 procent van de
autokilometers in de spits gaat over wegen die niet alleen druk
maar ook nog eens
moeilijk uitbreidbaar zijn. Het zijn met
name de woon-werkpendelaars die daarvan hinder ondervinden in de
vorm van files. Zij nemen maar liefst 60 tot 70 procent van alle
kilometers over filegevoelige wegen voor hun rekening, terwijl nog
eens 15 tot 20 procent voor rekening komt van het zakelijk verkeer.
De resterende 15 tot 20 procent van de kilometers over deze drukke
wegen wordt afgelegd voor andere doelen als winkelen, recreatie en
onderwijs.
bron:RPB