In 1947 werd in Nederland de Woonruimtewet ontwikkeld. Deze wet was een eerste poging om de aanpak van leegstand wettelijk te regelen. De wet maakte het mogelijk om leegstaande panden te vorderen. Naar aanleiding van de opkomst van de kraakbeweging werd de Leegstandswet (1981) ontwikkeld. Het bleek onwenselijk panden niet te gebruiken in tijden van woningnood. Kraken werd, onder voorwaarden, toegestaan. Uiteraard kwam er verweer tegen het kraken en zocht men andere manieren om panden tijdelijk te laten gebruiken.
Als gemeenten besluiten om flatgebouwen en soms complete wijken te slopen of renoveren, komen deze vrijwel altijd eerst leeg te staan. Om kraken en vandalisme tegen te gaan wordt er vaak besloten om er tijdelijk andere bewoners in te huisvesten. Dit kan door middel van tijdelijke verhuur. Eigenaren kunnen hiervoor een vergunning aanvragen bij de gemeente. Met deze vergunning kunnen zij het pand tijdelijk verhuren op basis van de regels in de Leegstandswet. Hierbij geldt de regeling dat de verhuurder een opzegtermijn van 3 maanden heeft. De termijn voor bewoning is op minimaal 6 maanden vastgesteld. De vergunning wordt voor 2 jaar afgegeven en kan dan voor 1 jaar verlengd worden.
In vergelijking met veel andere landen in Europa genieten Nederlanders van een vooruitstrevende huurwet. In veel landen kent men namelijk geen huurbescherming. Huurbescherming is in het leven geroepen om betalende en goedgedragende huurders de zekerheid van een vaste plek te geven. Hun huurcontract kan namelijk niet zomaar opgezegd te worden. Als een huurder het niet eens is met de redenen van opzegging zal de verhuurder naar de rechter moeten. Een verhuurder is niet bevoegd om zonder geldende reden of toestemming de woning te betreden. Je hebt namelijk recht op huisvrede. Daarnaast zijn er maximale huurprijzen vastgesteld. Op internet kan men tegenwoordig deze prijzen makkelijk berekenen.
Anti-kraak valt niet onder de huidige Leegstandswet zoals tijdelijke verhuur. De termen huur en verhuur worden zorgvuldig gemeden om de huurrechten van bewoners te ontwijken. Als anti-kraker teken je een bruikleenovereenkomst waaraan geen rechten te ontlenen zijn.
In veel gevallen wordt de privacy van bewoners geschonden door onverwachte controles. Volgens menig anti-kraakbureau is dit de enige manier waarop zij de eigenaar kunnen garanderen dat het pand in goede staat blijft.
Volgens het Nederlandse Grondrecht en Artikel 8 van het EVRM heeft ieder persoon recht op zijn of haar privacy in de persoonlijke levenssfeer. Je kan dus niet zomaar zonder toestemming of zonder de juiste bevoegdheden iemands huis betreden.
Ook eigenaren hebben vaak nog toegang tot de panden en kunnen hier altijd gebruik van maken. Er zijn klachten gemeld waarbij de brandweer oefeningen doet in een pand, waardoor de bewoner geen gebruik kan maken van zijn leefruimte. Ook is er een klacht over een schoolgebouw waar lessen worden gehouden terwijl de unit van de anti-krakers niet afgesloten mag worden met een slot.
Naast het feit dat er zomaar iemand binnen kan lopen is er ook nog het risico dat de verzekering niets wil uitkeren bij diefstal. De meeste anti-kraakbureaus hebben zich ingedekt voor alle schade die de bewoner kan oplopen door het gebruik van het pand.
Sommige bureaus hanteren een systeem waarbij bewoners elkaar aanmelden bij het bureau. Daarbij wordt een deel van de verantwoordelijkheid van de nieuwe bewoners bij hun aanmelders gelegd. Heb je iemand aangemeld maar misdraagt diegene zich, dan kan je een belletje verwachten van het anti-kraakbureau. Op deze manier proberen de bedrijven middels een sociale controle de bewoners te dirigeren.
Bewoners hebben vaak ook verantwoording over panden in de buurt die door hetzelfde bureau beheerd worden. Is er een incident bij een pand dan moet de bewoner handelen zoals opgedragen door het anti-kraakbureau.
Ondanks het feit dat anti-kraakbureaus hun dienst leveren aan de eigenaar hoeft deze vrijwel nooit kosten te betalen. Als er voorzieningen aangelegd moeten worden om het tijdelijk gebruik mogelijk te maken zijn deze kosten voor de eigenaar. De eigenaar kan ervoor kiezen om de kosten voor gas, water en elektriciteit te betalen, zo niet dan zijn deze kosten voor de bewoner en worden in de meeste gevallen direct aan de nutsbedrijven betaald.
De bewoners die een maandelijkse bijdrage betalen, soms oplopend tot à¢à¢â‚¬Å¡¬400,-, hebben vaak geen inzicht in de kosten waarvoor zij volgens het anti-kraakbureau betalen. Een bruikleenovereenkomst functioneert op een "om niet" basis, wat formeel inhoudt dat de bewoners geen huur betalen (tegenprestatie). Echter in de praktijk betalen zij vaak wel vergelijkbare bedragen. Daarnaast leveren zij, in tegenstelling tot normale huurders, tegenprestaties op andere vlakken, zoals het bewaken en beheren van panden. Voor het bewaken moeten sommige anti-krakers bij het aangaan van de bruikleenovereenkomst een beveiligingspakket aanschaffen. Zij krijgen dan een blauwe spuitbus waarmee zij ongewenste figuren onder kunnen sprayen.
De opzegtermijn die de anti-kraakbureaus handhaven, is doorgaans 2 weken. Het contract kan zonder reden worden opgezegd. Is het anti-kraakbureau van mening dat de bewoner zich niet als goed huisvader heeft gedragen dan loopt hij kans direct ontruimd te worden. Dit is de voornaamste reden die anti-kraakbureaus geven om voor anti-kraak te kiezen en niet voor tijdelijke verhuur. In de praktijk blijkt dat de eigenaar vaak alsnog een opzegtermijn heeft van 2 maanden. De opzegtermijn voor tijdelijke verhuur bedraagt 3 maanden.
Minderjarigen mogen niet in een anti-kraakpand wonen. Als je zwanger bent kan je dus niet in je pandje blijven wonen maar zal je verplicht moeten verhuizen. Vaak mogen anti-krakers niet op vakantie zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Als zij op vakantie gaan, plaatsen de bureaus anderen in het pand om het tijdens de afwezigheid van de bewoners te bewaken. Logees zijn in veel gevallen ook niet toegestaan.
Veroorzaakt jouw huisdier overlast in de ogen van het anti-kraakbureau dan kan je deze binnen 24 afstaan, of verhuizen.
Door de enorme vraag naar (goedkope) woningen en de lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen zijn anti-kraakbureaus in een positie beland waarin zij makkelijk misbruik kunnen maken van de noodzaak van mensen om woonruimte te vinden. Er zijn immers mensen genoeg die op korte termijn woonruimte zoeken en die de prijzen van de particuliere huurmarkt niet kunnen betalen.
Vaak worden afspraken in het contract met de bewoners geschonden. Uit angst hun woonruimte kwijt te raken, voelen zij er vaak niets voor om langslepende conflicten met het anti-kraakbureau aan te gaan. Met de media praten over wat zich nu werkelijk in de anti-kraakwereld afspeelt, is er dus niet bij. De bewoners moeten er immers toestemming voor vragen.
Met de nieuwe wet Kraken en Leegstand komt er nog geen oplossing voor het probleem van leegstand. De regering wil het aanpakken van leegstand bij de gemeenten leggen maar het ambtelijk apparaat is hier niet tegen opgewassen. Zij zijn degenen die de niet gemelde leegstand moeten opspeuren, daarna administratief verwerken en boetes moeten vorderen etc. Pandeigenaren lopen het risico van een symbolische geldboete a à¢à¢â‚¬Å¡¬7500,- als zij geen melding maken van leegstand.
De regering ziet in anti-kraak een goede oplossing om leegstand tegen te gaan. In de praktijk blijkt dat deze woonvorm, waarbij krampachtig huurrechten worden ontweken, de bewoners ernstig benadeelt en strijdig is met de Nederlandse Grondrechten.
Als er een gedegen oplossing voor leegstand willen, dienen we ons aandacht niet te richten op anti-kraak maar op de wettelijk geregelde mogelijkheden van tijdelijke verhuur. Bewoners hebben weliswaar verminderde huurrechten maar veel meer zekerheid. Zij kunnen niet zonder reden uit hun huis geplaatst worden en behouden hun recht op privacy.
Website: http://www.tijdelijk-beroofd.nl