De Belgische overheid (FOD VVVL) is recent met een nationaal programma gestart ter bevordering van patiëntveiligheid. Zorginstellingen krijgen overheidssteun om systematisch aan ´vermijdbare onbedoelde schade´ bij ziekenhuispatiënten te werken en zo de patiëntveiligheid te verbeteren.
Centraal in een patiëntveiligheidsprogramma staat een veiligheids management systeem (VMS).
Alain Dehaene zag tijdig deze (r)evolutie en komt met zijn bedrijf Adheco volledig tegemoet aan deze kerngedachte: à¢â‚¬à…“De opzet van Adheco is om alle Belgische zorginstellingen de nodige steun te bieden om de ambitieuze doelstellingen van het nationaal veiligheidsprogramma te halen. Belgische zorginstellingen kunnen voortaan gebruik maken van onze technische kennis en ervaring om snel tegemoet te komen aan die doelstellingen en snel de patiëntveiligheid te verhogen.
´Meten weten leren´
meent Adheco. Incidenten en bijna-incidenten worden op systematische wijze geregistreerd (meten), middels analyses wordt naar de basisoorzaken van incidenten gezocht (weten) en acties worden ondernomen om soortgelijke voorvallen in de toekomst te vermijden (leren). Samen met zijn Nederlandse partner GreCom, die al meer dan vijf jaar onderzoek en ontwikkeling voert naar Veiligheids Management Systemen en marktleider is in Nederland op het gebied van VMS, wordt het nu ook mogelijk voor Belgische zorginstellingen om snel van start te gaan met het systematisch registeren van (bijna-)incidenten.
à¢â‚¬à…“Vanaf nu kunnen alle mogelijke incidenten binnen de zorg elektronisch gemeld, geregistreerd en bovendien uniform geanalyseerd worden. Om de basisoorzaken van de incidenten op te sporen en verbeteringen toe te passen in de manier van werken wordt in een eerste stap de in Nederland beproefde PRISMA analysemethodiek (Prevention and Recovery Information System for Monitoring and Analysis) toegepast. In een nationaal opgezet programma delen Nederlandse trainers hun ervaringen met ons. Door middel van continue vorming en opleiding in analysemethodieken wordt de bewustwording bij de Belgische zorgverstrekkers vergroot. Verbeteracties worden op het werkterrein uitgezet, er wordt gewerkt aan continue kwaliteitsverbetering en uiteindelijk neemt de patiëntveiligheid snel en gestaag toe, dà© kerndoelstelling van de nationale overheidscampagne, aldus nog zaakvoerder Alain Dehaene.
De 3 kernpunten van ´meten weten leren´
Een eerste kernpunt van de benadering ´meten weten leren´ is om niet te mikken op menselijk missen, maar om systemen en procedures zodanig te ontwerpen (zoals in de luchtvaart en de petrochemie) zodat vermijdbare schade ook echt vermeden wordt. Hiervoor streeft men naar een open en veilige meldcultuur met de bedoeling open over veiligheid te praten en dingen die (bijna) verkeerd gaan te bespreken zonder schuldvorming.
Een tweede kernpunt is dat er meer zicht en inzicht moet komen in het ontstaan van incidenten à©n bijna-incidenten: incidenten die zich bijna voordoen maar gelukkig tijdig (bewust of onbewust) ten goede keren. Om tot inzicht te komen beschikt men in de zorg over methodieken die oorspronkelijk in de petrochemie en de luchtvaartindustrie zijn ontwikkeld en nu aangepast voor de zorg ontwikkeld zijn. PRISMA en SIRE (Systematische Incident Registratie en Evaluatie) zijn methodieken die toelaten om retrospectief incidenten te analyseren en tot inzichten te komen over de basisoorzaken van een bepaald gebeuren. SAFER/HFMEA (Scenario Analyse van Faalwijzen, Effecten en Risico´s/Healthcare Failure Mode and Effect Analysis) is een prospectieve methodiek die processen in kaart brengt die ´voorspellen´ wat er zou kunnen gebeuren.
Een derde kernpunt is om op basis van de resultaten gericht te gaan verbeteren. Materialen, trainingen en opleidingen worden voorzien en staan ter beschikking van de medewerkers in ziekenhuizen om die in te passen in het individuele veiligheidsprogramma van de zorginstelling.
De implementatie van een veiligheids management systeem VMS is een eerste vereiste. Een cultuuromslag is een tweede. Het Belgische bedrijf Adheco stelt alle Belgische zorginstellingen een VMS ter beschikking en biedt tezelfdertijd het management van de instellingen de gelegenheid om gebruik te maken van de uitgebreide en bewezen Nederlandse technische kennis en knowhow. Op die manier werkt elke zorgorganisatie voortaan systematisch aan het verbeteren van de patiëntveiligheid van de patiënten.
