Persbericht 19 mei 2009 over Masterplan Gevangeniswezen 2009-2014
Staatssecretaris Albayrak van Justitie neemt maatregelen om de wisselende vraag naar celcapaciteit in het gevangeniswezen beter op te vangen. De regionale plaatsing van gedetineerden met het oog op een succesvolle terugkeer in de maatschappij en de dalende behoefte aan cellen vragen om een nieuw en flexibel capaciteitsbeheer. Tegelijkertijd moeten er maatregelen worden genomen om het bestaande overschot aan cellen af te bouwen. De sluiting van een aantal penitentiaire inrichtingen is daarvoor noodzakelijk. Dit heeft personele gevolgen. Door natuurlijk verloop en begeleiding van werk naar werk moeten gedwongen ontslagen worden voorkomen.
Dat staat in het Masterplan Gevangeniswezen 2009-2014 dat staatssecretaris Albayrak van Justitie vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Uitgangspunt van het masterplan is het programma Modernisering Gevangeniswezen. Daarin staat centraal het terugdringen van recidive door een persoonsgerichte aanpak van gedetineerden. Het gevangeniswezen werkt daarbij nauw samen met ketenpartners zoals reclassering en gemeenten. Met het oog op een succesvolle terugkeer in de maatschappij worden gedetineerden zoveel mogelijk in hun eigen regio geplaatst. Dat geldt met name voor kortgestraften. Voor lang gestraften geldt dat zij de laatste vier maanden van de detentieperiode worden geplaatst in de regio waar ze woonachtig zijn.
Naast de regionale toedeling van detentiecapaciteit voorziet het masterplan ook in maatregelen om de schommelingen in de vraag naar celcapaciteit beter op te vangen. Na het cellentekort in de jaren negentig kampt het gevangeniswezen de laatste jaren met leegstand.
Deze overcapaciteit is de afgelopen periode benut voor het treffen van brandveiligheidsmaatregelen. Op dit moment is er een beschikbare detentiecapaciteit van ruim 14.000 celplaatsen, terwijl er volgens de ramingen momenteel een behoefte is aan circa 12.000 cellen. Naar verwachting houdt deze overcapaciteit nog enkele jaren aan, zo blijkt uit de recente capaciteitsprognose van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum van het ministerie van Justitie. Het cellenoverschot wordt veroorzaakt door de teruglopende criminaliteit in het algemeen en de zwaardere criminaliteit in het bijzonder.
Om pieken en dalen in de capaciteitsbehoefte in de toekomst beter op te vangen en het overschot aan cellen terug te brengen, worden enkele maatregelen genomen. Zo werkt het gevangeniswezen de komende jaren toe naar een flexibeler capaciteitsbeheer. Een van de maatregelen is het terugbrengen van de meer dan veertig regimes naar zes doelgroepen. Daarnaast kunnen meerpersoonscellen tijdelijk worden ingezet als eenpersoonscel en wordt de capaciteitsbuffer, om de dagelijkse fluctuerende instroom op te vangen, verhoogd tot 13,8 procent. Eerder dit jaar is al aangekondigd dat er 500 celplaatsen worden gereserveerd voor openstaande strafvonnissen die momenteel versneld worden geëxecuteerd.
Daarnaast wordt een aantal penitentiaire inrichtingen in de komende jaren (deels) gesloten en worden de geplande nieuwbouwprojecten, met uitzondering van Zaanstad, stopgezet.
Te sluiten locaties
- PI Noordsingel in Rotterdam (295 celplaatsen)
- Unit 1 en 2 van PI Scheveningen (282 celplaatsen)
- PI Bankenbosch in Veenhuizen (gefaseerde sluiting, per 1 januari 2012 definitief. 272 celplaatsen)
Januari 2012:
- PI Schutterswei in Alkmaar (122 celplaatsen)
- PI 't Keern in Hoorn (27 celplaatsen)
- PI Maashegge in Overloon (216 celplaatsen)
- Unit 1 van PI Vught (82 celplaatsen)
- (Z)BBI Doetinchem (50 celplaatsen)
Personele gevolgen
Het afstoten van celcapaciteit en de financiële taakstellingen voor de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) hebben gevolgen voor het personeel. De komende jaren verdwijnen bij het gevangeniswezen 1200 arbeidsplaatsen. Bij het opstellen van het masterplan zijn regio's met een zwakke arbeidsmarkt zoveel mogelijk ontzien. Door natuurlijk verloop en het begeleiden van werk naar werk, zowel binnen als buiten de DJI, worden de personele gevolgen zoveel mogelijk beperkt. De fasering van de sluitingen biedt hiertoe voldoende mogelijkheden. Bij voldoende mobiliteit van het personeel kunnen gedwongen ontslagen naar verwachting worden voorkomen.
Per regio wordt een vacature-mobiliteitscommissie ingesteld die als taak heeft om boventallig personeel te begeleiden naar ander werk binnen de DJI of bij een van de ketenpartners. Als dat niet leidt tot een succesvolle plaatsing binnen de regio worden de mogelijkheden onderzocht buiten de overheid. Justitie werkt daarbij samen met de mobiliteitscentra van het UWV.
Belgische gedetineerden
Staatssecretaris Albayrak heeft de afgelopen periode gesproken met de Belgische minister van Justitie De Clerck over het beschikbaar stellen van Nederlandse detentiecapaciteit met het oog op het cellentekort in België. Het overleg hierover is inmiddels in een vergevorderd stadium. Beide bewindslieden hebben de bereidheid uitgesproken om 500 Belgische gedetineerden te plaatsen in de penitentiaire inrichting in Tilburg. Het streven is erop gericht om hierover binnen een maand een akkoord te sluiten. De voorgenomen sluiting van de penitentiaire inrichting Noordsingel in Rotterdam en de sluiting van de penitentiaire inrichting Bankenbosch in Veenhuizen kunnen dan worden uitgesteld tot 1 januari 2012.